De boodschap aan de omwonenden: dit was slechts het begin van een onderzoek naar haalbaarheid, en verdere informatie was op dat moment niet beschikbaar.

De werkelijkheid blijkt anders.

Uit een WOO-verzoek, gepubliceerd op de officiële website van het COA (https://www.coa.nl/nl/woo/realisatie-azc-berg-en-bosch-gemeente-de-bilt?utm_source=chatgpt.com), komt naar voren dat de gemeente zélf al op 26 juni 2024 contact opnam met het COA. Dit leidde tot intensieve samenwerking tussen ambtenaren, het college en het COA in de maanden die volgden. Daarbij bleef de gemeenteraad grotendeels buiten beeld.

In een e-mail van 4 december 2024, dus vóór de bewonersbijeenkomst, schrijft het college aan het COA over het “hobbeltje” dat nog genomen moet worden: de bestemming van het Berg en Bosch-terrein staat opvang van asielzoekers niet toe. B&W wijst erop dat hiervoor een formele bestemmingswijziging via de gemeenteraad nodig is. “We moeten dit heel goed insteken en voorbereiden,” aldus het college in de e-mail, wat duidt op strategisch overleg ver buiten het zicht van raadsleden of inwoners.

Schijn van achterkamertjespolitiek De combinatie van het bewust achterhouden van informatie, het ontlopen van vroegtijdige betrokkenheid van de gemeenteraad én de actieve samenwerking met het COA roept ernstige vragen op over transparantie en bestuurlijke integriteit.

Wie controleert het bestuur als het bestuur de raad buitenspel zet? Waarom werden bewoners niet eerlijk geïnformeerd over de gang van zaken? Is dit nog de rechtsstatelijke route waarin besluitvorming via democratische controle verloopt, of zijn hier grenzen overschreden?

Het lijkt er sterk op dat het college van B&W met het COA “in bed lag” over een gevoelig dossier, terwijl inwoners en volksvertegenwoordigers in het duister werden gehouden. Wat resteert, is een beeld van bestuurlijke misleiding, dat schuurt met de uitgangspunten van open overheid en transparant bestuur.

De gemeenteraad wordt opgeroepen om op korte termijn opheldering te eisen en onafhankelijk onderzoek te overwegen.

Daar is gesproken over bestaande indeling en mogelijke ver- en uitbouw. Nu is de fase van planvorming met bijbehorende vergunningen aangebroken. Hierbij zal het college het COA adviseren en de plannen zullen kunnen leiden tot een bestuursovereenkomst die wordt gesloten tussen het COA en de gemeente. De raad krijgt gelegenheid om adviezen mee te geven over de bestuursovereenkomst, hiervoor heeft de SGP-fractie motie M15-2025 ingediend. De raad heeft dan ook gelegenheid om adviezen en aanbevelingen te formuleren, die COA in haar planvorming kan meenemen en aan het college voor de af te sluiten bestuursovereenkomst.

Inwoners

Eerder werd de stem van de inwoners gefaciliteerd door het instellen van een klankbordgroep. Dit leidde tot onvrede bij een groep inwoners uit de klankbordgroep, omdat er enkel maar advies mocht worden gegeven over hoe het AZC ingebed kan worden in de omgeving van het Berg en Boschterrein. Daarom hebben twee inwoners - Jan Boesten en Niels Lensen - een burgerinitiatief, op basis van de Verordening op het Burgerinitiatief De Bilt 2023, aangeboden voor een openbare raadpleging én er ligt een startnotitie over het opvangbeleid van de VVD-fractie.

Inspraak en demonstratie

Op deze onderwerpen kan worden ingesproken tijdens de commissievergadering(-en) op donderdag 12 juni om 19.30 uur in de Mathildezaal van het gemeentehuis (op deze avond is het maximaal aantal insprekers bereikt, publiek is wel welkom); daarom is een tweede avond gepland op donderdag 19 juni om 19.30 uur. Aanmelden kan bij raadsgriffie@debilt.nl.

Daarnaast staat er een demonstratie georganiseerd op donderdag 12 juni vanaf 18.00 uur op het terrein van het Gemeentehuis De Bilt. Voorafgaand aan de demonstratie is er een langzaam rijdende protestoptocht van diverse voertuigen waaronder fietsen, mogelijk wandelaars, auto’s en mogelijkerwijs tractoren.

Aandacht

Maartensdijker Niels Lensen: ‘Een groep inwoners van de Gemeente De Bilt vraagt hiermee brede aandacht voor de maatschappelijke onrust, die ontstaan is door de bijna ‘Last minute’ bekendmaking van de gemeente. De inwoners willen de veiligheid van en voor iedereen waarborgen en roepen op tot een vreedzaam protest, met respect naar de gemeente en raadsleden van alle partijen’. Susan Blokhuis vraagt vooral aandacht voor wat het geplande AZC betekent vanuit het perspectief van Vrouwen voor Vrede en Veiligheid: ‘De grond is inmiddels al aangekocht door het COA, dus onze zorgen zijn niet uit de lucht gegrepen. Ik maak me niet alleen zorgen om de veiligheid van mijn dochter, maar ook om die van anderen - om alle vrouwen en meisjes in Bilthoven en Maartensdijk. De locatie is afgelegen, met zorginstellingen in de directe omgeving en routes waar meisjes en vrouwen alleen fietsen of werken in de avonduren. Er is geen toezicht op het terrein en in de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek is niets te vinden over hoe de veiligheid buiten de hekken van het AZC wordt gewaarborgd’.